Przepisy zobowiązujące właścicieli budynków mieszkalnych wielorodzinnych do zapewnienia osobom z niepełnosprawnością dostępu na wszystkie kondygnacje użytkowe, a w budynkach niskich do mieszkań na pierwszej kondygnacji naziemnej weszły w Polsce w życie w 2002 r. Wcześniej wzniesione budynki przeważnie pozbawione są wind czy odpowiednio zaprojektowanych wejść. Ale także w domach zbudowanych po 2002 r. nie zawsze stworzono dogodne warunki dla osób z niepełnosprawnością. W celu zmniejszenia kosztów często stosowane są rozwiązania tylko pozornie spełniające przepisy. Instalowane urządzenia nie uwzględniają potrzeb różnych grup użytkowników, wielkości wózków inwalidzkich, a w dodatku niekonserwowane często ulegają awariom. Zlikwidowanie barier dostępności budynku i mieszkania to często spora inwestycja. Wybór konkretnych rozwiązań zależy od wieku budynku, jego architektury, wielkości wolnej przestrzeni przed i wewnątrz domu oraz wielu innych czynników. Niestety, przy planowaniu wszelkich przeróbek same dobre chęci nie wystarczą. Bez profesjonalnej wiedzy i znajomości potrzeb osób z różnego typu niesprawnością bardzo łatwo o błędy, których późniejsze usunięcie może być bardzo kosztowne, a nawet niemożliwe. Dlatego w tak ważnej kwestii najlepiej korzystać z pomocy specjalistów. Najwięcej kłopotów sprawiają budynki stare, a szczególnie zabytkowe. Strome i wąskie klatki schodowe, czy brak miejsca, sprawiają, że konieczne jest poszukiwanie nietypowych rozwiązań, spełniających zarówno zasady uniwersalnego dostępu, jak i zachowujących historyczny charakter budynku. Dla takich budynków prawie zawsze niezbędne jest opracowanie indywidualnych projektów modernizacji, które musi zaakceptować konserwator zabytków. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o budowie pochylni dla wózków inwalidzkich staniesz przed wieloma dylematami. Zależnie od tego, czy mieszkasz w domu jednorodzinnym, który jest Twoją własnością i przebudowa każdego rodzaju będzie zależna od Twoich pomysłów, czy też mieszkasz w budynku wielorodzinnym, w którym musisz dostosować się do wymogów postawionych przez wspólnotę mieszkaniową oraz współmieszkańców, wybór miejsca oraz rodzaju pochylni musi być dokładnie przemyślany i uwzględniać interesy innych. Najwięcej problemów sprawia budowa podjazdu w budynkach wielorodzinnych. Może się zdarzyć, że wspólnota mieszkańców nie wyrazi na to zgody lub zastosowane w budynku rozwiązania architektoniczne uniemożliwią taką budowę, np. wewnętrzne schody na klatkę schodową lub zbyt mało miejsca na usytuowanie pochylni przed budynkiem a także brak windy w budynku w przypadku mieszkania na wyższym piętrze - budowa pochylni do mieszkania na 1 lub wyższym piętrze jest mało prawdopodobna. W dobrej sytuacji wydają się mieszkańcy mieszkań parterowych z balkonem, wtedy podjazd staje się naszym prywatnym obiektem, nie ingerującym w estetykę głównego wejścia do budynku, jedynym minusem takiej sytuacji jest zagrożenie wynikające z łatwiejszej dostępności naszego mieszkania przez osoby niepowołane - można wyeliminować to zamontowaniem barierki grodzeniowej. Mieszkańcy prywatnych domków jednorodzinnych mają dużo szersze pole do popisu, zazwyczaj takie budynki są parterowe, lub jednopiętrowe, nie ma ryzyka zablokowania budowy przez sąsiadów, domki jednorodzinne usytuowane są na działce własnościowej i wokół budynku istnieje przestrzeń budowlana na taki obiekt. Wybór, w którym miejscu usytuujemy nasz podjazd zależny jest wyłącznie od pomysłowości architekta. W przypadku, gdy istnieje możliwość budowy podjazdu, staniesz przed wyborem doboru rozwiązania architektonicznego oraz wyboru rodzaju pochylni - masz do wyboru podjazdy wykonane w gotowych elementów metalowych, z jezdnią wykonaną ze stalowej kraty lub podjazdy budowane od podstaw, betonowe, na oddzielnym fundamencie wkomponowujące się do estetyki budynku. Na wykonanie podjazdu przeznaczonego dla osób niepełnosprawnych nie jest potrzebne pozwolenie na budowę. Inwestor musi zgłosić zamiar budowy pochylni do Wydziału Architektury. Do zgłoszenia powinien dołączyć projekt architektoniczny pochylni - wymiary, plany i usytuowanie. Sporządzenie projektu nie wymaga uzyskania pozwolenia budowlanego. Konieczne jest również przedłożenie dokumentów potwierdzających prawo do gruntu, na którym zamierzamy budować - należy takie prawo uzyskać (np. dzierżawa), jeśli go nie posiadasz. Będziesz również musiał uzyskać z wydziału Geodezji mapę geodezyjną rejonu budowy, po zakończeniu budowy należy wykonać inwentaryzację geodezyjną. Jeśli w rejonie budowy istnieją instalacje wodne, przyłącza energetyczne, linie telekomunikacyjne, należy również uzyskać konieczne pozwolenia na ich przesunięcie lub zabudowanie. W przypadku, gdy budowa ingeruje w istniejące drzewa, krzewy musisz uzyskać konieczne zgody z wydziału środowiska na wycinkę, przesadzenie. Wytyczne dla osób niepełnosprawnych – PODJAZD, POCHYLNIE Pasmo ruchu osoby poruszającej się za pomocą laski ma szerokość 75 cm, a osoby poruszającej się o kulach lub niewidomego z laską ma szerokość 90 cm. Wejście do budynku powinno zapewnić łatwy i bezkolizyjny wjazd wózka przez: podest przy drzwiach wejściowych z powierzchnią manewrową 150x150 cm, drzwi wejściowe pojedyncze o minimalnej szerokości 90 cm lub drzwi podwójne o minimalnej szerokości pojedynczego skrzydła 90 cm, z ewentualnym progiem nie wyższym niż 2 cm(nie należy stosować drzwi obrotowych aniwahadłowych) Korytarz o szerokości minimum 120 cm umożliwiający swobodne minięcie się osoby pełnosprawnej z osobą na wózku inwalidzkim. Stopnie schodów powinny być bez wystających krawędzi, tzw. nosków; pierwszy i ostatni stopień w biegu oznaczony jasnym,mocno kontrastowym kolorem i zmienioną fakturą powierzchni łatwo wyczuwalną przez osoby z dysfunkcją wzroku. Poręcze powinny być montowane dwustronnie, na wysokość 85-90 cm. Dźwig w przypadku konieczności zainstalowania powinien spełniać następujące wymagania: drzwi do kabiny rozsuwane automatycznie o szerokości 90 cm w świetle przejścia (przejazdu) minimalne wewnętrzne wymiary kabiny 110x130 cm kaseta dyspozycyjna na wysokości 90-120 cm wewnątrz kabiny poręcze na wysokości 85-90 cm poziom podłogi kabiny dokładnie zsynchronizowany z poziomem podłogi, podestu, a szczelina między nimi nie szersza niż 2 cm, oznaczenia akustyczne i dotykowe w kabinie dźwigu i na podeście. Podnośniki, które mogą być pionowe, montowane obok klatki schodowej lub od niej niezależne, oraz ukośne, montowane wzdłuż biegu klatki schodowej. Pochylnie należy stosować przy różnicy wysokości powyżej 2 stopni. Zależność spadku pochylni i jej długość przyjmować w zależności od wysokości wznoszenia, wg. tabeli PRZEZNACZENIE POCHYLNI DO RUCHU PIESZEGO I DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH PORUSZAJĄCYCH SIĘ PRZY UŻYCIU WÓZKA INWALIDZKIEGO PRZY WYSOKOŚCI POCHYLNI USYTUOWANIE POCHYLNI NA ZEWNĄTRZ BEZ POKRYCIA % NACHYLENIA WEWNĄTRZ BUDYNKU LUB POD DACHEM % NACHYLENIA - do 0,15 m 15 15 - do 0,5 m 8 10 - ponad 0,5 m 6 8 Pochylnia musi spełniać ponadto następujące wymagania: minimalna szerokość 120 cm w świetle przejazdu, zabezpieczenia krawędzi krawężnikiem o wysokości minimalnej 7 cm, nawierzchnia szorstka lub karbowana, poręcze dwustronne, na wysokości 70-75 cm oraz 85-90 cm nad poziomem pochylni, przedłużone o 30 cm przed początkiem i końcem biegu, długość poziomej płaszczyzny ruchu na początku i na końcu pochylni co najmniej 150 cm -długość pojedynczego biegu pochylni nie może przekraczać 9 m. Jeżeli musi być dłuższa, należy podzielić ją na krótsze odcinki, oddzielone spocznikami długości nie mniejszej niż 140 cm. Jeżeli na spoczniku konieczna jest zmiana kierunku ruchu, powierzchnia manewrowa powinna mieć średnicę 150 cm. DOFINANSOWANIE Na budowę pochylni , możecie Państwo starać się o dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (80%) /Udział własny (20%) z programu "Likwidacja barier architektonicznych" W ramach zadania dofinansowywane jest przystosowywanie budynków i lokali do potrzeb osób niepełnosprawnych m.in. ramp umożliwiających samodzielny wjazd lub zejście osoby niepełnosprawnej. Wysokość dofinansowania wynosi - do 80% kosztów. - nie jest to refundacja – Przed przystąpieniem do realizacji z wnioskodawcą zawierana jest umowa. Dokumentacje składa się w przypadku osoby mieszkającej na terenie miasta w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej. W przypadku osoby mieszkającej na terenie powiatu w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie . Wymagane załączniki do wniosku o dofinansowanie: • orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (lub równoważne) zawierające przyczynę niepełnosprawności potwierdzającą trudności w poruszaniu się osoby niepełnosprawnej , • podstawa prawna zameldowania w lokalu w którym ma nastąpić likwidacja barier, • kosztorys inwestorski, projekt, pozwolenie na budowę (w koniecznych przypadkach), • zgoda właściciela budynku w którym ma nastąpić likwidacja barier (w koniecznych przypadkach), przyjęte pełnomocnictwo inwestora zastępczego, • wniosek o dofinansowanie ze środków PFRON . Pomoc finansowa ze strony PCPR i MOPS nie pokrywa w całości wartości inwestycji. Środki, którymi dysponują w/w ośrodki pochodzą od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Nie naruszają one budżetów Gmin i Miast . Dlatego, warto zwrócić się o pomoc do Gmin i Urzędów Miast.
